Skip to content Skip to left sidebar Skip to right sidebar Skip to footer

Author: Bashkia Elbasan

Ftesë: Bëhu Ambasador i Energjisë për një Elbasan më të gjelbër.

A doni të ndihmoni në formësimin e së ardhmes së Elbasanit? Bashkohuni me një lëvizje rinore për një qytet më të gjelbër!

Bashkia e Elbasanit fton të rinjtë e motivuar të aplikojnë për pjesëmarrje në një iniciativë unike trajnimi dhe angazhimi në komunitet “Trajnim për modelin e vlerësimit të standardizuar të performancës” në kuadër të projektit “GreenElb: Energji e Gjelbër dhe e Qëndrueshme në Ndërtesat e Elbasanit”.

GreenElb është një iniciativë inovative e projektuar për të përshpejtuar tranzicionin e Elbasanit drejt neutralitetit klimatik duke përmirësuar performancën energjetike në ndërtesat e banimit. Projekti është pionier i modeleve të reja për efikasitetin energjetik, angazhimin e komunitetit dhe ndryshimin e sjelljes të përshtatura sipas kontekstit lokal.

GreenElb zbatohet nga Bashkia e Elbasanit, në bashkëpunim të ngushtë me Institutin e Kërkimeve Urbane (URI), me mbështetjen e BE/EIT Climate-KIC në kuadër të Programit NetZeroCities Pilot Cities, si pjesë e Programit Horizon 2020 për Kërkim dhe Inovacion.

Duke u anëtarësuar, do të ndërtoni aftësi dixhitale, do të fitoni përvojë të vërtetë në qëndrueshmëri dhe do të fitoni një certifikatë që njeh kontributin tuaj në një iniciativë të madhe bashkiake.

Së bashku, mund të shkruajmë kapitullin tjetër:
Një Elbasan më i gjelbër. Një komunitet më i fortë. Një e ardhme për të cilën të gjithë mund të jemi krenarë.

Stacioni Antik “Ad Quintum”

Stacioni Antik “Ad Quintum”, dëshmi shekullore e Rrugës Egnatia në Bradashesh

 Qyteti i Elbasanit që me ngritjen e tij si një pikë e fortë ushtarake u pajis edhe me hamame, njëra prej të cilave është Stacioni “Ad Quintum”, ndërtutuar që në shekullin e dytë të erës sonë përgjatë rrugës Egnatia pikërisht në fshatin Bradashesh.

 Stacioni “ Ad Quintum” ose ( stacioni i pestë ) njihet si stacioni i rrugës Egnatia , ndodhet në fshatin Bradashesh, është monument kulture në varësi të Drejtorisë Rajonale të Monumenteve të Kulturës në Tiranë, si dhe  për studimin e saj nga Instituti i Monumenteve të Kulturës.

Kjo banjë e njohur ndryshe si hamam është ndërtuar përgjatë rrugës Egnatia për ti shërbyer qytetarëve edhe si mutatio, stacion pushimi.

 Ka një planimetri drejtkëndëshe me sipërfaqe 130m2 me këto mjedise: dhoma e zhveshjes, mjedisi i ngrohtë, mjedisi i nxehtë, dhe ai me ujë të ftohtë. Në brendësi ishte dhoma e zhveshjes që shërbente për  lidhjen e mjediseve. Muret e Hamamit, janë ndërtuar me muraturë të përzier.  Furnizmi me ujë bëhesh me anë të kanaleve nga një depozitë mbi murin e nimfeut dhe largoheshin me një sistem tjetër kanalizimi.

 Ngrohja e ujit dhe mjediseve kryhej me anë të furrës dhe një sistemi hipokaust, që do të thotë gazrat e nxehtë të krijuara nga djegia e druve qarkullonin së pari nën dysheme dhe në muret e mjedisit të nxehtë si dhe në paretet e mureve.

 Banjat e këtij stacioni kanë një zgjidhje racionale planimetrike dhe estetike. Ky hamam është ndërtuar në fundin e shekullit të II – të  të erës sonë. Në këtë banjë kishte personel që shërbente për masazh, për pastrimin e të pafuqishmëve, për mirëmbajtjen, për zjarrin e pastërtinë.  Gjatë gjysmës së dytë të shekullit të XX – të gjatë kohës së rregjimit komunist këto banja u mbyllën, dhe në vitet e fundit të shekullit të XX – të, ato që i kanë qëndruar kohës ruhen si objekte historike e monumente kulture. Rreth këtyre banjave pikërisht në fshatin Bradashesh janë ndërtuar shumë shtëpi, duke krijuar lagjen që mori emrin “ Stacioni i Rrugës Egnatia”.

Tashmë këto banja thuajse kanë dalë jashtë funkisonimit dhe kanë mbetur veç muret dhe gurët e fortë që rrethoheshin banjat.

Instituti Kombëtar i Trashëgimisë Kulturore realizoi restaurimin e Stacionit Antik Ad Quintum, një monument i rrallë përgjatë rrugës Egnatia, duke hedhur një hap të rëndësishëm në ruajtjen e trashëgimisë kulturore.

LAJMËRIM

Njoftohen të gjithë poseduesit e mjeteve të transportit nën 3.5 ton për arsye biznesi, ndalohet hyrja në qytetin e Elbasanit pa pajisjen me
“Leje Qyteti”.

Leja merret pranë Bashkisë Elbasan, Drejtoria e Transportit.

Për çdo informacion shtesë, lutemi kontaktoni shërbimin përkatës në bashki.

Kalaja e Menglit: Fortifikim bizantin mbi luginën e Shkumbinit

Kalaja e Menglit ndodhet pranë fshatit me të njëjtin emër, rreth 10 kilometra në lindje të qytetit të Elbasanit, përgjatë rrugës nacionale që lidh Elbasanin me Librazhdin. E ngritur mbi një kodër dominuese që zotëron peizazhin përreth, kjo kala përfaqëson një nga fortifikimet karakteristike të periudhës së perandorit bizantin Justinian I (527–565).

Pozicioni strategjik i saj nuk ishte i rastësishëm. Nga kjo lartësi kontrolloheshin të gjitha lëvizjet përgjatë rrugës së lashtë Egnatia, një nga arteriet më të rëndësishme tregtare dhe ushtarake të kohës, që përshkonte territorin e Shqipërisë së sotme në drejtim të Lindjes.

Kalaja shërbente si pikë vrojtimi dhe mbrojtjeje, duke garantuar sigurinë e udhëtarëve dhe lidhjen ndërmjet qendrave të tjera fortifikuese të zonës.

Struktura ndjek tiparet arkitektonike të ndërtimit justinian, me mure guri të lidhura me llaç gëlqeror dhe me shfrytëzimin e terrenit natyral për mbrojtje. Pozicioni i saj i ngritur e bënte të vështirë pushtimin dhe i siguronte një pamje të plotë mbi luginën e Shkumbinit.

Edhe pse sot kanë mbetur vetëm gjurmë të mureve rrethuese dhe themeleve, Kalaja e Menglit mbetet një dëshmi e vyer e historisë së hershme të zonës së Elbasanit. Ajo ruan vlera të rëndësishme historike, arkeologjike dhe kulturore, duke dëshmuar për rolin strategjik që kjo trevë ka pasur në mbrojtjen dhe zhvillimin e rrugës Egnatia gjatë antikitetit të vonë.

Kanioni Dopaj dhe Shpella e Popës, natyrë dhe histori

Kanioni i Dopajt, shpesh i njohur edhe si Kanioni i Gjormit, ndodhet pranë fshatit Dopaj, në zonën e Elbasanit. Ai përfshin një sipërfaqe të gjerë me shkëmbinj, lumenj të vegjël dhe formacione natyrore që krijojnë një peizazh të mrekullueshëm dhe të paprekur. Zona ofron një përzierje të bukur mes natyrës, terrenit malor dhe formacioneve gjeologjike të jashtëzakonshme.
Afër kanionit gjendet edhe Shpella e Popës, një atraksion më pak i vizituar, që i shton dimension eksplorimit natyror dhe historik. Terreni karstik dhe guvat natyrore e bëjnë këtë zonë të veçantë për vizitorët që kërkojnë të përjetojnë një kombinim të ecjes, eksplorimit të shpellave dhe natyrës së paprekur.

Kanioni dhe shpella ruajnë vlera të rëndësishme natyrore dhe kulturore. Gurra e Dopajit, burimi i pastër i ujit që del mes shkëmbinjve, krijon një atmosferë freskie dhe qetësie, ndërsa muret e larta shkëmbore të kanionit krijojnë një peizazh spektakolar, ku drita dhe hije ndërthuren magjikisht. Shpella e Popës ruan histori dhe legjenda vendase, duke ofruar një ndjesi të veçantë për ata që e vizitojnë.

Zona e Kanionit të Dopaj dhe Shpellës së Popës është ideale për vizitorë të të gjitha moshave, që duan të lidhen me natyrën dhe të eksplorojnë bukuritë e fshehura të Shqipërisë. Përveç bukurisë natyrore, këto vende ofrojnë mundësinë për të krijuar kujtime të paharrueshme dhe për të zbuluar histori dhe rrëfime nga banorët dhe legjendat lokale.

Vizita këtu mund të shoqërohet me relaksim pranë burimeve të ujit, dhe një ndjesi të veçantë qetësie në kontakt me natyrën. Kanioni i Dopajit dhe Shpella e Popës janë një shembull i mrekullueshëm i trashëgimisë natyrore të zonës së Elbasanit, duke ofruar një përvojë unike që lidh vizitorin me historinë dhe natyrën.

Shelcan: Porta e Shpatit dhe pasuria ikonografike e Onufrit

Në hyrje të krahinës së Shpatit, vetëm rreth 7 kilometra nga qyteti i Elbasanit, ndodhet Shelcani, një fshat i qetë dhe piktoresk, që përfaqëson ndërthurjen e harmonishme mes natyrës, historisë dhe artit fetar.
I pozicionuar në një zonë kodrinore me pamje të gjerë drejt luginës së Shkumbinit, Shelçani është një destinacion që ngjall interes si për vizitorët që kërkojnë qetësi dhe natyrë, ashtu edhe për ata që duan të zbulojnë trashëgiminë shpirtërore e kulturore të Elbasanit.

Krenaria e fshatit është Kisha e Shën Kollit, e ndërtuar në shekujt XV–XVI dhe e shpallur Monument Kulture i Kategorisë së Parë.

Në muret e saj ruhen afreske të rralla të piktorit të madh Onufri dhe të nxënësit të tij Kostandin Shpataraku, që përbëjnë një dëshmi të jashtëzakonshme të artit ikonografik shqiptar. Ngjyrat e ndezura, kompozimet e pasura dhe shprehjet e figurave në këto afreske e bëjnë kishën një galeri arti të gjallë, të vendosur mes gjelbërimit të kodrave të Shpatit.
Për studiuesit dhe vizitorët, kjo kishë është një udhëtim në kohë, ku arti, besimi dhe identiteti kombëtar ndërthuren në mënyrë unike.

Prej shekujsh, Kisha e Shën Kollit ka qenë jo vetëm vend besimi, por edhe simbol i qëndresës shpirtërore e kulturore të banorëve të zonës së Shpatit.

Kisha e Shën Kollit, përveç vlerave të mëdha artistike, përfaqëson edhe rezistencën e trashëgimisë shpirtërore shqiptare. Pavarësisht kalimit të shekujve, ajo mbetet një dëshmi e besimit dhe e mjeshtërisë së artit bizantin shqiptar.
Sot, kjo kishë vazhdon të jetë një qendër pelegrinazhi dhe destinacion turistik, ku vizitorët mahniten nga mjeshtëria e Onufrit dhe historia që përcjell çdo gur e afresk i saj.

Përveç vlerave historike, Shelcani ofron një peizazh të gjelbër e të qetë, me rrugë të ngushta fshati, shtëpi të vjetra karakteristike dhe mikpritje tradicionale.

Pozicioni gjeografik e bën Shelcanin një pikë ndalese ideale për ata që nisen drejt fshatrave të tjerë të Shpatit apo drejt maleve përreth, ku natyra ofron shtigje të bukura për ecje dhe eksplorim.
Bashkia Elbasan, në bashkëpunim me institucionet përkatëse të trashëgimisë kulturore, synon ta përfshijë Shelcanin në itineraret turistike kulturore të qytetit dhe të nxisë restaurimin e plotë të kishës për ta kthyer në një qendër të vizitueshme nga turistët vendas dhe të huaj.

Me bukurinë natyrore, vlerat historike dhe artin e rrallë që ruan, Shelcani është porta e artë e Shpatit, një vend që tregon historinë e qytetërimit dhe të shpirtit shqiptar.

Vizita në këtë fshat është një përvojë që bashkon qetësinë e natyrës me madhështinë e kulturës dhe që e vendos Elbasanin mes destinacioneve më të pasura me trashëgimi në Shqipëri.