Lajme

Më 2 tetor në Elbasan starton edicioni i 27-të i Festivalit Ndërkombëtar të Teatrit “Skampa”, një ngjarje që prej shumë vitesh është shndërruar në traditën më të madhe kulturore të qytetit.

Me moton “Extension / Zgjerim”, festivali i këtij viti vjen me një program të pasur shfaqjesh e vizionesh artistike, duke mirëpritur trupa ndërkombëtare nga Turqia, Greqia, Kosova, Lituania, Serbia dhe Shqipëria. Publiku do të ketë mundësinë të shijojë 11 shfaqje teatrore të ndryshme, të cilat do të ngjiten në skenën e Teatrit “Skampa” në Elbasan dhe në Tiranë.

Festivali zhvillohet me mbështetjen kryesore të Ministrisë së Kulturës dhe Bashkisë Elbasan, nën kujdesin e kryetarit të bashkisë Gledian Llatja, si edhe me kontributin e sponsorëve të tjerë që e bëjnë të mundur realizimin e këtij aktiviteti të madh kulturor. Përveç shfaqjeve, programi do të pasurohet edhe me workshop-e, ekspozita fotografike dhe promovime librash, duke e kthyer qytetin në një qendër të gjallë të artit dramatik.

Prej 27 vitesh, “Skampa” ka pritur me qindra trupa të huaja dhe vendase, duke e vendosur Elbasanin në hartën e festivaleve ndërkombëtare dhe duke dëshmuar se ky qytet është një vatër e kulturës dhe artit, që vit pas viti e forcon dhe e rinovon këtë traditë të vyer.

Rikualifikimi i plotë i lagjes “Kala” në qytetin e Elbasanit do ta shndërrojë atë në një zonë të qëndrueshme, tërheqëse dhe me vlera të mëdha kulturore e turistike.

Ky projekt synon t’i japë një identitet të ri qytetit duke tërhequr më shumë vizitorë vendas e të huaj.

Në Elbasan u zhvillua ditët e fundit takimi për zbatimin e projektit BID, “Kalaja e Elbasanit”, një investim i mbështetur nga Fondacioni Shqiptaro–Amerikan për Zhvillim (AADF) dhe i konceptuar nga studioja prestigjioze MVM Architecture.

Në takimin e zhvilluar morën pjesë kryetari i bashkisë Elbasan, Gledian Llatja, drejtuesi politik i qarkut, Arbjan Mazniku, përfaqësues të AADF dhe të MVM Architecture. Pas takimit, ata vizituan nga afër kalanë historike, ku panë pikat më të rëndësishme ku do të kryhen ndërhyrjet dhe diskutuan mbi hapat konkretë për rivitalizimin.

Projekti parashikon rikualifikimin urban të hapësirave brenda kalasë, përmirësimin e infrastrukturës publike për banorët dhe vizitorët, restaurimin e monumenteve me vlerë historike, si dhe nxitjen e aktiviteteve kulturore e artistike.

Po ashtu, do të mbështeten bizneset tradicionale që operojnë brenda mureve të kalasë.

Kryetari i bashkisë së Elbasanit, Gledian Llatja, tha se “ky projekt është një hap i madh për qytetin. Pas dekadash pritjeje, ne tashmë kemi hyrë në fazën konkrete të punës. Kalaja do të rikthehet në vlerat e saj maksimale, duke u bërë jo vetëm simbol i identitetit historik, por edhe motor i zhvillimit turistik dhe ekonomik të Elbasanit”.

Në fokus të ndërhyrjeve do të jenë gjithashtu shtëpia e Aleksandër Xhuvanit, shtëpia e Kostandin Kristoforidhit, Xhamia Mbret dhe shtëpia e Lef Nosit, të cilat pritet të rivitalizohen si destinacione kulturore e muzeale.

“Ky projekt lidhet edhe me një vizion më të gjerë të zhvillimit turistik të qytetit, përfshirë atraksione si Gjinari, Tregani e Funari”, u shpreh Llatja.

Sipas tij, ky projekt ambicioz nuk është vetëm një hap drejt ruajtjes së historisë, por edhe një motor për zhvillimin ekonomik të qytetit, duke kthyer kalanë e Elbasanit në një shembull të suksesit kombëtar.

Më 11 janar të këtij viti në Elbasan u nënshkrua memorandumi i mirëkuptimit mes bashkisë Elbasan, Fondacionit Shqiptaro-Amerikan për Zhvillim (AADF), Ministrisë së Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit (MEKI) dhe Ministrisë së Shtetit për Pushtetin Vendor (MSHPV) për rikualifikimin e lagjes “Kala” të qytetit.

Kalaja e Elbasanit është e vetmja kala fushore në Shqipëri, e ndërtuar në shekullin XV mbi themele më të hershme iliro-romake. Brenda mureve të saj ndodhen objekte të kultit me vlerë të veçantë historike, si Xhamia Mbret, kisha ortodokse, ndërsa jashtë mureve gjendet edhe kisha katolike.

Kjo kala përfaqëson një ndërthurje unike të trashëgimisë kulturore, fetare dhe arkitektonike, duke e bërë një nga monumentet më të rëndësishme të qytetit dhe të vendit.

Kalaja e Elbasanit mbetet një nga atraksionet kryesore historike dhe turistike të Shqipërisë, duke ruajtur gjurmët e të tri periudhave historike. Ky monument i jashtëzakonshëm dëshmon për rëndësinë strategjike dhe kulturore të qytetit në histori, ndërsa projektet e fundit synojnë të ruajnë dhe të promovojnë këtë trashëgimi unike.

Në Gjinar u përkujtua sot 81-vjetori i formimit të Brigadës XVII Sulmuese të Ushtrisë Nacionalçlirimtare, një nga njësitë luftarake më të rëndësishme të Luftës Antifashiste. Brigada u formua më 26 shtator 1944 nga djemtë dhe vajzat e Shpatit, Vërçës, Dumresë dhe gjithë krahinave të Elbasanit, me rreth 700 luftëtarë.

Në ceremoninë e zhvilluar pranë lapidarit kushtuar të rënëve u mbajtën homazhe dhe u nderua kujtimi i dëshmorëve e veteranëve. Të pranishëm ishin përfaqësues të veteranëve të zonës, qytetarë si dhe nënkryetari i Bashkisë Elbasan, Asim Sula.

Në fjalën e tij, Sula vlerësoi rolin dhe heroizmin e Brigadës XVII Sulmuese, duke theksuar se “sakrifica e luftëtarëve të saj është një trashëgimi historike që na bashkon dhe na frymëzon për të ardhmen”.

Pjesëmarrësit u përulën me respekt para kujtimit të dëshmorëve, duke përcjellë mesazhin e mirënjohjes dhe krenarisë për lirinë e fituar.

Elbasani mirëpriti një mbrëmje të veçantë artistike në kuadër të Javës Kulturore Kineze, një aktivitet organizuar nga Ambasada Kineze dhe Ministria e Kulturës.  Skena e Teatrit “Skampa” u gjallërua nga koncerti “Melodies Along the Silk Road”, i cili solli për publikun elbasanas një përzgjedhje të veprave vokale dhe instrumentale të muzikës tradicionale kineze.

Koncerti u interpretua nga artistë të shquar kinezë, të cilët kanë ardhur enkas për këtë aktivitet kulturor, duke ofruar një udhëtim muzikor përgjatë “Rrugës së Mëndafshit”. Publiku shijoi ndërthurjen e tingujve magjikë dhe traditës mijëravjeçare të kulturës kineze, në një përvojë artistike unike.

 Shumë artëdashës si dhe qytetarët u bënë pjesë e kësaj mbrëmjeje të paharrueshme kulturore.

Me mbështetjen e Fondacionit Shqiptaro–Amerikan për Zhvillim (AADF) dhe studion prestigjioze MVM Architecture, ka nisur puna për projektin BID, Kalaja e Elbasanit. Ky projekt synon të rikthejë kalanë në qendër të jetës kulturore e turistike të qytetit, duke e shndërruar në një destinacion atraktiv për qytetarët dhe vizitorët.

Në takimin e zhvilluar për nisjen e këtij projekti, Kryetari i Bashkisë Elbasan, Gledian Llatja, bashkë me partnerët e AADF dhe përfaqësues të MVM Architecture, prezantuan vizionin dhe drejtimet kryesore të ndërhyrjes.

Ky projekt do të përfshijë, rikualifikimin urban të hapësirave brenda kalasë, përmirësimin e infrastrukturës publike për vizitorët dhe banorët, ruajtjen dhe restaurimin e elementëve me vlerë historike e kulturore. Nxitjen e aktiviteteve kulturore e artistike brenda mureve të kalasë, mbështetjen e bizneseve të vogla tradicionale dhe promovimin e turizmit lokal.

Kryetari i Bashkisë, Gledian Llatja, u shpreh se “ky është një kapitull i ri për Elbasanin. Kalaja do të rikthehet në vlerat e saj maksimale, duke u bërë një pikë e fortë për identitetin historik dhe zhvillimin turistik të qytetit. Falënderoj AADF për mbështetjen dhe partneritetin në këtë projekt madhor.”

Ky investim shënon një hap të rëndësishëm për transformimin e Kalasë së Elbasanit në një qendër të gjallë të trashëgimisë, kulturës dhe turizmit.

Në Forumin e Kryetarëve për Energjinë e Qëndrueshme, që u zhvillua në Durrës, Bashkia Elbasan ndau eksperiencën e saj me projektet që po zbatohen në qytet për një të ardhme më të gjelbër, si  “Sunny Schools” dhe  GreenElb, të cilat promovojnë energjinë e rinovueshme dhe efiçiencën energjetike.

Kryetari i Bashkisë, Gledian Llatja, firmosi Deklaratën për Klimën dhe Energjinë, duke e cilësuar atë një hap të rëndësishëm për veprime konkrete në dobi të qytetarëve.

 “Jemi krenarë që Elbasani është pjesë e kësaj nisme rajonale dhe evropiane, duke u angazhuar për një të ardhme më të qëndrueshme për qytetin tonë dhe për brezat që vijnë,”  u shpreh Llatja.

Energjia e qëndrueshme i shërben Elbasanit jo vetëm në uljen e ndotjes dhe kursimin e energjisë, por edhe në ndërtimin e një qyteti më të shëndetshëm për të gjithë qytetarët.

Kalaja e Elbasanit, një ndër monumentet më të rëndësishme historike të qytetit, po kthehet çdo ditë e më shumë në një qendër tërheqëse për vizitorët. Dikur nyje e rëndësishme e rrugës antike “Via Egnatia”, sot kalaja është një simbol i gjallë i historisë, kulturës dhe bashkëjetesës fetare.

Brenda mureve të saj shekullore gjenden Xhamia e Mbretit dhe Kisha Ortodokse “Shën Maria”, ndërsa shumë pranë ndodhet edhe Kisha Katolike, duke e bërë këtë zonë një shembull unik të harmonisë ndërfetare. Përveç vlerave shpirtërore, rrugicat karakteristike, arkitektura osmane dhe gjurmët e qytetërimit të hershëm e bëjnë kalanë një udhëtim në kohë për çdo vizitor.

Një tjetër element që e bën kalanë të paharrueshme është mikpritja tradicionale elbasanase, zonjat e vjetra shpesh hapin dyert e shtëpive brenda mureve, duke ofruar ëmbëlsira e kafe, si edhe rrëfime për historinë e qytetit. Ky gjest i thjeshtë, por i çmuar, kthehet në një përvojë autentike për turistët.

Falë nismave të rivitalizimit dhe interesit në rritje për turizmin kulturor nga bashkia Elbasan, Kalaja e Elbasanit po merr një jetë të re. Kjo hapësirë historike ëshë një destinacion, që i fton vizitorët të zbulojnë historinë, kulturën dhe mikpritjen që e kanë bërë Elbasanin një qytet të veçantë në zemër të Shqipërisë.

Sot, shënohet 70-vjetori i krijimit të Estradës Profesioniste të Elbasanit, një nga institucionet më të rëndësishme të artit dhe kulturës qytetare.
Estrada e Elbasanit u themelua në vitin 1955, me premierën e saj të parë, e cila u përcoll me entuziazëm nga publiku dhe u pasqyrua në median e kohës. Në artikullin e parë të shkruar nga V. Zallemi në gazetën “Zëri i Popullit”, theksohej kontributi i aktorëve dhe këngëtarëve që ngjitën në skenë humorin, këngën dhe muzikën popullore, mes tyre Hysen Biza, Rustem Serica, Marie Dhamo, si dhe orkestrantë të njohur si Gori Shuteriqi, Hysen Shehu, Rifat Çaushi, e Ismail Bedhija.
Estrada e Elbasanit ka qenë për dekada një vatër arti e gjallë, që lindi talente, edukoi publikun dhe u bë një pikë referimi për jetën kulturore të qytetit.
70 vite më vonë, Estrada Profesioniste e Elbasanit mbetet një simbol i traditës, humorit dhe kulturës, duke ruajtur gjallë emocionin e parë të vitit 1955.

Bysheku, vetëm 5 kilometra larg qytetit të Elbasanit, këtë të shtunë, u shndërrua në një qendër të gjallë festimi, ku natyra, tradita dhe argëtimi u bashkuan në një aktivitet unik. “Byshek Fest”, e organizuar nën kujdesin e kryetarit të Bashkisë Elbasan, z. Gledian Llatja, solli një ditë të mbushur me atmosferë, mikpritje dhe gjallëri për banorët dhe vizitorët.

Prej dekadash, elbasanasit e kanë zgjedhur Byshekun si një vend pushimi e relaksi, nën hijen e rrapit shekullor dhe pranë ujit të freskët që buron nga burimet natyrore. Në vitet e fundit, këtij vendi i janë shtuar edhe turistë të huaj, duke e futur Byshekun në hartën e pikave turistike më të vizituara të Elbasanit dhe duke e kthyer në një nga destinacionet e para që të huajt kërkojnë të zbulojnë.

Nën hijen e rrapave, vizitorët shijuan ushqime tradicionale, muzikë live dhe aktivitete zbavitëse që pasqyruan shpirtin e kësaj zone. Një vend të veçantë zuri edhe panairi i punimeve artizanale të zonjave të zonës, ku u ekspozuan produkte të dorës si qëndisje, punime me grep, tekstile dhe produkte të tjera tradicionale që pasqyruan mjeshtërinë dhe trashëgiminë kulturore të trevës.

Atmosfera festive u ndërthur me vlerat kulturore e natyrore të Byshekut, duke e bërë këtë festë një përvojë të veçantë për fëmijë, të rinj dhe familje të tëra.

I pranishëm në festë, kryebashkiaku Gledian Llatja theksoi rëndësinë e promovimit të zonave rurale dhe vlerave të tyre natyrore e kulturore. “Bysheku është një perlë turistike e Elbasanit. Përmes kësaj feste ne jo vetëm që i japim jetë traditës, por krijojmë edhe një mundësi për të forcuar ekonominë lokale dhe për të afruar qytetarët me natyrën dhe bukuritë e saj”, u shpreh ai. Në këtë event ishin të pranishme edhe dy deputetet e Elbasanit Aulona Bylykbashi dhe Evis Kushi.

“Byshek Fest” nuk ishte thjesht një ditë argëtimi, por një urë lidhëse mes qytetit dhe fshatit, një mundësi për të risjellë në vëmendje pasurinë kulturore e natyrore që rrethon Elbasanin. Festa e Byshekut solli bukurinë e traditës dhe gjallërinë e komunitetit, nën hijen e rrapeve shekullorë dhe pranë ujit të freskët të burimit.

Mbrëmja e sotme në Teatrin “Skampa” solli një atmosferë të veçantë me premierën e shfaqjes “Erashka”, projekt i Qendrës së Artit, që u prit me duartrokitje të gjata nga publiku.Salla u mbush me të rinj gjimnazistë, prindër dhe artdashës të qytetit, të cilët shijuan plot humor dhe energji interpretimin e nxënësve, duke treguar se Elbasani ka një brez të ri plot talent e pasion për artin skenik.

Ky projekt synon të zbulojë e të promovojë talente të reja, duke i përfshirë të rinjtë më shumë në jetën artistike të qytetit.

“Erashka”, komedi e autorit italian Carlo Goldoni, e sjellë me regji të Fjorela Mirditës, do të vazhdojë të jepet në skenën e Teatrit “Skampa” më datat 19, 20, 21 dhe 22 Shtator, ora 18:00.